Wednesday, September 11, 2013

نجاتِ دریاچۀ ارومیه: کدام راهکار و برنامه؟

وضعیت دریاچه ارومیه هر روز بیش از پیش رو به‌وخامت می‌نهد، و این نگین فیروزه‌ای طبیعت ایران با سرنوشتی بسیار نگران‌کننده و خطرناک روبه‌رو می‌شود. در چندسال اخیر، و پس از آغاز روند خشک شدن دریاچه- که سدسازی‌های غیر کارشناسانه و مخرب سپاه پاسداران علت‌ آن است- تاکنون نهادهای مختلف جمهوری اسلامی عملی در راستای جلوگیری از نابودی دریاچه ارومیه هیچ اقدامی نکرده‌اند و گامی در این جهت برنداشته‌اند. انواع طرح‌های پرطمطراق از سوی دولت و دیگر دستگاه‌های ذی‌ربط ارایه گردیده است که همگی فقط و فقط جنبه تبلیغاتی و فریب‌کارانه داشته‌اند. اخیراً با آغاز فعالیت دولت جدید اعلام‌شد که کار گروهِ ویژه‌ای برای نجات دریاچه ارومیه تشکیل شده ‌است. خبرگزاری مهر، ۲۸ مردادماه، نیز گزارش ‌داده‌ بود که، حسن روحانی مقابله با خشک‌شدن دریاچه ارومیه را در اولویت‌های خود قرار داده ‌است. خبرگزاری مهر از قول روحانی نوشته ‌بود: ”من در سفرهای استانی‌ام به مردم ارومیه قول دادم که اگر رییس جمهور شدم در اولین جلسه هیات دولت مساله دریاچه ارومیه را پیگیری کنم و درجلسه دیروز (جلسه هیات وزیران) وزیر نیرو موظف شد یک کار گروهی را برای رسیدگی به این مساله تشکیل دهد و ظرف دو الی سه ماه گزارشی از روند کار به هیات دولت ارایه‌ کند.“ به فاصله اندک زمانی پس از آن، رسانه‌های همگانی گزارش ‌دادند که، سیاست‌های محیط‌ زیستی دولت یازدهم تدوین و در هفته‌های آینده به مورد اجرا گذاشته خواهد شد. روزنامه اعتماد، ۳۱ مردادماه، به دو سیاست اصلی و فوری محیط زیستی دولت حسن روحانی اشاره‌ کرد: خصوصی سازیِ منطقه‌های زیست محیطی به‌ویژه “جزیرۀ آشوراده“، و برنامه‌ریزی برای نجات دریاچه ارومیه[!]. اعتماد خاطرنشان ‌ساخت: ”دولت جدید بر سرکار آمده ‌است، دولت یازدهم، دولت تدبیر و امید، دولت اعتدال، هر اسمی که داشته ‌باشد، مهم این ‌است که حوزه محیط زیست هنوز متولی ندارد. سازمان محیط‌ زیست که رییسش معاون رییس جمهور محسوب می‌شود، هنوز بی‌سکاندار به‌حال خود رها شده‌ است. ... در غیاب او [رییس محیط زیست] اولین موضوع محیط زیستی در هیات دولت بررسی شد... خبر آمده ‌است جزیره آشوراده به بخش خصوصی واگذار می‌شود [دولت روحانی ازاین طرح حمایت می‌کند]، [یعنی] جزیره‌ای که قراراست دریک طرح ۳۰ ساله یا ۹۹ ساله به بخش خصوصی منتقل شود. ... مشاور عالی سازمان حفاظت از محیط زیست با تایید این خبر، شرکت طرف قرارداد با سازمان حفاظت محیط زیست را یک شرکت فرآورده‌های لبنی معرفی کرد... او گفت رسانه‌ها اجازه نمی‌دهند تا سازمان حفاظت محیط زیست تجربه موفق دیگر کشورها در همکاری بخش خصوصی را داشته ‌باشد.” لازم به‌‌یاد‌آوری است که، جزیره آشوراده واقع در دریای مازندران از مهم‌ترین منطقه‌های محیط زیستی ایران و منطقه آسیای میانه و قفقاز به‌شمار می‌رود و محل زندگی و پناهگاه حیات وحش نظیر آهو، گوزن و انواع پرندگان کمیاب است. دولت روحانی درحالی از طرح واگذاری جزیره آشوراده حمایت می‌کند که تمامی کارشناسان و مدافعان محیط زیست ایران با آن به‌صورت قاطع مخالفت کرده‌اند. حال پرسش این‌است که، آیا با چنین راهکارها و برنامه‌هایی قرار است پی نجات دریاچه ارومیه برخاست؟ آسان‌ترین، علمی‌ترین، و به‌صرفه‌ترین راه نجات دریاچه ارومیه، پذیرش نظر کارشناسان ارشد محیط زیست ایران ازجمله دکتر اسماعیل کهرم است که شکستن سدهای غیراستاندارد برای ورود آب کافی به دریاچه و نیز برچیدن و تخریبِ راهِ میان‌گذر از وسط دریاچه را خواستارند. تخریب سدها به روش‌های علمی درچند کشور جهان ازجمله آمریکا با موفقیت انجام ‌شده است، و این طرح از حمایت محفل‌های علمی و دانشگاهی ایران و منطقه هم برخوردار است. باید توجه کرد که سدهای غیراستاندارد احداث‌شده به‌وسیله سپاه پاسداران اغلب خاکی و غیربتونی‌اند. قرارگاه خاتم‌الانبیاء سپاه پاسداران، وزارت نیرو در دولت احمدی نژاد، و بنیاد مستضعفان، از مخالفان طرح شکستن و برچیدن سدها بودند. کوتاه‌سخن: خصوصی سازی منطقه‌های زیست محیطی تنها یک نتیجه دربرخواهد داشت، و آن، نابودیِ محیط زیست کشور است. ازاین‌روی، این سیاست، به‌ویژه سیاستِ واگذاری جزیره آشوراده به بخش خصوصی، با مخالفت همه نیروهای مترقی و مدافعان محیط زیست روبه‌رو است!

No comments:

Post a Comment