منیم اورموم: 2013

Saturday, October 26, 2013

نه گوزلدیر بیزیم اورومی

نه گوزلدیر بیزیم اورومی!

Thursday, September 26, 2013

کشاورزان تا شعاع 200 متری دریاچه ارومیه مسئول هستن

داد: کشاورزان تا شعاع 200 متری دریاچه ارومیه مسئول هستند 1392-07-04, 12:12 کد خبر: 108069 سرویس: اقتصادی در اتفاقی که در دریاچه ارومیه افتاده است تمامی ما مقصر هستیم و نباید به دنبال پیدا كردن متهم باشیم زیرا سودی نخواهد داشت و باید در پی راهکاری برای بیرون آمدن از این شرایط باشیم و هر چه سریعتر این دریاچه مهم را از بحران نجات دهیم. وزیر نیزو رفتار کشاورزان و ساکنان منطقه تا شعاع 200 کیلومتری دریاچه ارومیه بر شرایط این دریاچه موثر دانست. به گزارش خبرنگار ایلنا صبح امروز - پنجشنبه - حمید چیت‌چیان وزیر نیرو در همایش هم اندیشی راهكارهای نجات دریاچه ارومیه با تشبیه دریاچه ارومیه تاکید کرد: در دولت گذشته اقدامات نارسا انجام شد و اعتبارات ناکافی تخصیص یافت که حاصل آن وضعیت کنونی دریاچه ارومیه و بدتر شدن سال به سال شرایط است. وی در واکنش به انتقاد برخی حضار درباره ناکارآمد بودن راهکارهای دولت برای نجات دریاچه ارومیه، اظهار کرد: در چنین موقعیتی نباید دنبال مقصر گشت و تجمع امروز برای هم‌اندیشی با کارشناسان و افراد آشنا به کار است و قصد داریم با هم اندیشی به نتیجه و راهکار مناسب در این خصوص دست پیدا کنیم نه آن دنبال مقصر خواندن سازنده‌ ماشین، وزارت راه یا راننده باشیم. وی افزود: در اتفاقی که در دریاچه ارومیه افتاده است تمامی ما مقصر هستیم و نباید به دنبال پیدا كردن متهم باشیم زیرا سودی نخواهد داشت و باید در پی راهکاری برای بیرون آمدن از این شرایط باشیم و هر چه سریعتر این دریاچه مهم را از بحران نجات دهیم. وی با اشاره به نگرانی دولت یازدهم به این موضوع گفت: بر این اساس به سرعت کارگروهی برای نجات دریاچه ارومیه در دولت جدید تشکیل شد تا در مدت کوتاهی کم کاری دولت گذشته بررسی شده و راهکارهای جدید ارائه شود. وزیر نیرو با بیان این موضوع که این همایش صرفا یک سمینار علمی نیست افزود: از اطلاعات ارائه داده شده باید راهکارهای اجرایی استنتاج شود تا با هم‌اندیشی، تبادل نظر، نقد درست و واقع‌نگر بودن به راه حل درستی جهت نجات دریاچه ارومیه دست یابیم. وزیر نیرو آسیب‌های دریاچه ارومیه را نتیجه عملکرد همه بیان کرد و افزود: تصور این که دولت روشی دارد تا با اعمال آن یکباره دریاچه ارومیه نجات پیدا کند اشتباه است و نسبت به دریاچه ارومیه کشاورزان و ساکنان منطقه حتی در فاصله 100 تا 200 کیلومتری مسئول هستند و رفتار آن‌ها بر شرایط دریاچه تاثیرگذار است. وی افزود: فرد دیگری بنا نیست دریاچه ارومیه را نجات دهد و وزارت نیرو، وزارت جهادکشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست، مدیران ملی و مردم باید در رفتار خود در قبال این دریاچه تجدیدنظر کنند و نجات در یاچه ارومیه یک بسج ملی میخواهد. پایان پیام

Sunday, September 15, 2013

هشدار موسس پژوهشکده آرتمیا: نیمه جنوبی دریاچه ارومیه تا ۱۲ ماه دیگر خشک می‌شو

۲۳ شهریور ۱۳۹۲ اخبار طی حدود ۱۰ سال گذشته بحث بحران دریاچه ارومیه یکی از مباحث اصلی متخصصان محیط زیست کشور و از جمله دغدغه های مسوولان بوده است. بسیاری، عوامل طبیعی و خشکسالی را دلیل اصلی کم آبی دریاچه ارومیه می دانند و می گویند باید به طبیعت زمان داد تا خود را احیا کند، برخی می‌گویند ساخت سدها و میانگذر شهید کلانتری باعث خشکی دریاچه شده و وزارت نیرو را مقصر می دانند، برخی مصرف بی رویه روان آبها و آبهای زیر زمینی را از یک طرف و تغییر در الگوی کشت و راندمان پایین آبیاری سنتی را دلیل اصلی می دانند و جهاد کشاورزی مقصر معرفی می کنند و به این ترتیب تعداد کثیری از متخصصان عامل انسانی را علت اصلی تشدید بحران می دانند. خبرگزاری دانشجویان ایران منطقه آذربایجان غربی در گفت‌وگو با دکتر ناصر آق، عضو هیات علمی و بنیانگذار پژوهشکده آرتمیا و آبزیان دانشگاه ارومیه به بررسی ابعاد و پیامدهای مختلف بحران دریاچه ارومیه پرداخته است. وی در ابتدای سخنان خود تاکید کرد که به عنوان یک شخصیت علمی که طی ۱۸ سال گذشته از نزدیک شاهد اتفاقات و تغییرات در حوزه آبی دریاچه ارومیه بوده و به طور مستمر در ارتباط با دریاچه ارومیه تحقیق کرده معتقد است که شروع بحران به خاطر تغییرات طبیعی و خشکسالی بوده و عدم مدیریت صحیح منابع آبهای منطقه باعث تشدید بحران شده است. هیچوقت دیدگاه هایم مورد توجه قرار نگرفت وی گفت: بنده در سالهای گذشته مرتبا برای حل بحران دریاچه ارومیه روشهای واقع بینانه ارائه کردم ولی متاسفانه هیچوقت دیدگاه هایم مورد توجه قرار نگرفت. متاسفانه خیلی ها با اینکه هیچوقت در کنار دریاچه ارومیه نبودند و نه تنها هیچ تحقیق میدانی در ارتباط با دریاچه انجام نداده اند بلکه حتی شاهد تغییرات تدریجی در وضعیت دریاچه نبوده و از ابعاد بحران در حال حاضر اطلاعی ندارند، امروز خود را دلسوزتر و دیدگاه های خود را علمی تر و عملی تر اعلام می کنند. متاسفانه تعدادی از مسوولان نیز بدون درنظر گرفتن پیشینه اجرایی و تحقیقاتی افراد مسوولیت‌های سنگینی به آنان واگذار می کنند که در نهایت پس از صرف بودجه کلانی از بیت المال بدون نتیجه مطلوب و با بدتر شدن شرایط خاتمه می یابد. آب نیمه جنوبی دریاچه ارومیه کمی بیشتر از میزان آب در دریاچه پشت سد شهرچای است وی اظهار کرد: بررسی‌های اخیر بنده از میزان آب در نیمه جنوبی دریاچه ارومیه شدت بحران را پیش از پیش آشکار می کند. متاسفانه در حال حاضر حداکثر ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب در نیمه جنوبی دریاچه وجود دارد که کمی بیشتر از میزان آب در دریاچه پشت سد شهرچای است. این میزان آب در پهنه ای به وسعت حدودا ۲۴۰ کیلومتر مربع با عمق بسیار کم پخش شده، لذا به سرعت تبخیر می شود و با ادامه روند کنونی تا پایان تابستان ۱۳۹۳ بخش جنوبی دریاچه ارومیه به جز در محدوده بسیار کوچکی در زیر پل میانگذر (به طول و عرض حداکثر یک کیلومتر) به طور کامل خشک خواهد شد. این یعنی چیزی فراتر از یک فاجعه و بسیار متفاوت تر از آمار و ارقامی که توسط برخی از رسانه ها یا سازمان‌ها اعلام می شود. فرصتهای طلایی برای احیای دریاچه ارومیه با هزینه کمتر از بین رفته است ولی هنوز هم روزن های امید به طور کامل بسته نشده و اگر فرصتهای باقی مانده را از دست ندهیم و واقع بینانه تر و علمی تر به قضیه نگاه بکنیم هنوز هم می توان دریاچه ارومیه را به صورت فاز بندی شده احیا کرد. حال این روز‌های دریاچه ارومیه حل مشکل دریاچه ارومیه آنقدرها هم که مطرح می شود پیچیده و سخت نیست آق در عین حال با تاکید بر این که حل مشکل دریاچه ارومیه آنقدرها هم که مطرح می شود پیچیده و سخت نیست و قطعا می توان دریاچه ارومیه را نجات داد در رابطه با خشکسالی و اثرات آن بر دریاچه ارومیه اظهار کرد: خشکسالی در دریاچه ارومیه از سال ۱۳۷۶ شروع شد. در سالهای اول شروع خشکسالی همه فکر می‌کردند که اینهم یکی از همان دوره های طبیعی خشکسالی است که قبلا هم در سالهای دور اتفاق افتاده بود و تصور می‌کردند که پس از چند سال رفع خواهد شد که اینطور نشد. برعکس به خاطر گرمتر شدن هوای منطقه و افزایش شدت تبخیر، روند کاهش آب دریاچه ارومیه شدت گرفت. متاسفانه در هشت سال گذشته روند خشک شدن دریاچه ارومیه به علت توسعه کشاورزی و باغداری در منطقه و استفاده بی رویه از آبهای سطحی و زیرزمینی بیش از پیش تشدید شد. به این ترتیب عوامل طبیعی جای خود را به عوامل انسانی داد و روند خشک شدن دریاچه ارومیه فزونی گرفت. تاثیر سدسازی بر بحران دریاچه ارومیه وی با اشاره به اینکه توسعه کشاورزی مستلزم مهار آبها و استفاده بهینه از منابع آبی برای نیازهای آبی کشاورزان است به ایسنا گفت: سد سازی در تمام کشورهای دنیا جزو برنامه های زیربنایی وزارت نیرو با هدف استفاده علمی تر از منابع آبی است. متاسفانه در کشور ما فعالیت‌های خوب یک سازمان با فعالیتهای بد یک سازمان دیگر زیر سووال می رود. درواقع یکی از اهداف سدسازی کنترل و مقابله با بحران‌های پیش بینی شده و یا پیش بینی نشده است چون بخش عمده آب‌های مهار شده پشت سدها در بخشهای کشاورزی و صنعت مصرف می‌شود و بخشی هم مستقیما مصرف انسانی دارد؛ بنابراین کنترل و حفاظت از آب بسیار ضروری و عدم حفاظت صحیح از آن خیانت است ولی در نقطه مقابل مصرف بی رویه و غیر علمی از این آب هاست که ایجاد بحران می کند؛ بنابراین نه عمل سد سازی بلکه استفاده غیر علمی از آب‌های پشت سدها، روان آبها و آب‌های زیرزمینی باعث هدر رفتن حجم بزرگی از آب‌های منطقه شده که در واقع حق آبه دریاچه ارومیه محسوب می شود. تاثیر توسعه کشاورزی بر بحران دریاچه ارومیه وی ادامه داد: قطعا توسعه کشاورزی با توجه به تامین غذایی جمعیت رو به رشد کشور برنامه ریزی شده است که جزو فعالیت‌های زیربنایی هر کشور محسوب می شود چون کشوری که نتواند غذایی مردم خود را تولید کند نمی تواند به توسعه در سایر ابعاد برنامه ریزی کند ولی روشهای توسعه کشاورزی باید بر اساس واقعیتهای موجود و میزان منابع آبی انجام گیرد. بنیانگذار انجمن علمی آبزی پروری ایران اظهار کرد: متخصصان کشاورزی در سراسر دنیا در این مورد متفق القولند که الگوی کشت باید متناسب با منابع آبهای موجود در هر منطقه باشد و روش‌های آبیاری نیز باید با توجه به حجم آبهای موجود برنامه ریزی شود. عدم توجه به این مسائل یعنی بی برنامگی برای مدیریت منابع آبی. متاسفانه به علت راندمان پایین آبیاری کشاورزی (۳۰-۲۵ درصد)، حدود ۷۰ تا ۷۵ درصد از ۹۰ درصد آبهای منطقه که به بخش کشاورزی اختصاص می یابد هدر می رود که بالغ بر دو میلیارد مترمکعب آب در سال می‌شود. استفاده کنترل نشده از آبهای زیرزمینی از یک طرف باعث تخلیه سفره های زیرزمینی شده و از طرف دیگر در اثر نشت معکوس آب از طرف دریاچه به طرف سفره ها باعث شور شدن آبهای زیرزمینی می‌شود. موضوع توسعه کشت محصولات با نیاز آبی بالا نیز از طرف دیگر بر بحران دامن زده است؛ لذا تغییر روش آبیاری از سیستم سنتی به روش مکانیزه تحت فشار، اعمال کنترل شدید بر استفاده از آبهای زیرزمینی و اصلاح الگوی کشت سه برنامه اصلی است که برای مدیریت بهینه آبهای موجود بایستی انجام شود. تاثیر میانگذر شهید کلانتری بر کم آبی دریاچه ارومیه وی با ابراز یان عقیده که میانگذر شهید کلانتری هیچ تاثیری بر خشک شدن دریاچه ارومیه ندارد افزود: دریاچه ارومیه با مشکل کم آبی مواجه است نه با مشکل گردش آب. دوستانی که این موضوع را مطرح می کنند شاید متوجه نیستند که در حال حاضر حدود ۹۰ درصد از محدوده دو طرف جاده میانگذر خشک شده است و دو طرف دریاچه ارومیه فقط در ناحیه زیر پل بخاطر عمق بیشتر به هم وصل هستند؛ بنابراین وجود یا عدم وجود میانگدر نمی تواند هیچ تاثیر منفی بر خشک شدن دریاچه ارومیه داشته باشد. گردش آب با هدف تعادل یونی و اکولوژیک دو طرف میانگذر زمانی مهم هست که طرفین جاده پر از آب باشد. اگر مشکل خشکسالی پیش نمی آمد و دریاچه ارومیه با ایجاد یک جاده در طول کل عرض دریاچه به دو نیم کامل تقسیم می شد آیا باعث خشک شدن دریاچه می شد؟ به هیچ وجه ولی این عمل باعث شکل گیری دو اکوسیستم کاملا متفاوت می شد که می‌توانست از نظر اقتصادی به نفع منطقه باشد. آق افزود: یک مثال تاریخی در این خصوص نظر بنده را تایید می‌کند. دریاچه بزرگ نمک در ایالت یوتای آمریکا مشابهت زیادی به دریاچه ارومیه دارد. بیش از شش دهه از دو نیم شدن کامل این دریاچه توسط یک میانگذر برای عبور قطار می گذرد ولی آن دریاچه نه تنها خشک نشد بلکه با ایجاد دو اکوسیستم متفاوت با شوری بالا در شمال و با شوری پایینتر در جنوب به بزرگترین تالاب تولید آرتمیا در دنیا تبدیل شد به طوری که آمریکا سالانه بیش از دو هزار تن سیست آرتمیا از آن دریاچه تولید و بیش از ۷۰ درصد بازار جهانی به این محصول با ارزش را تامین می‌کند. طرحی که هفت سال پیش برای دو نیم کردن کامل دریاچه ارومیه مطرح کرده بودم درصورت اجرا می توانست از خشک شدن بخش جنوبی دریاچه ارومیه آن طور که امروز شاهد آن هستیم جلوگیری کند. انتقال آب بین حوضه‌یی از ارس یا دریای خزر وی در گفت‌و‌گو با ایسنا در رابطه با موضوع انتقال آب بین حوضه‌یی به دریاچه ارومیه اظهار کرد: موضوع انتقال آب از سایر حوزه ها را معمولا کسانی مطرح می کنند که در منطقه مستقر نیستند و از کم و کیف مسائل، میزان آب‌های موجود و نحوه مدیریت این آب‌ها اطلاع کافی ندارند. در واقع ارائه دهندگان این طرح ها، ساده ترین و پر هزینه ترین روش را برای تامین آب دریاچه ارومیه مطرح می کنند که چندین برابر سایر طرحها هزینه و زمان خواهد برد و حتی درصورت موفقیت نوشداری پش از مرگ دریاچه خواهد بود. این عضو هیات علمی دانشگاه ارومیه گفت: انتقال آب از ارس یا هر حوزه دیگر نه تنها اتلاف وقت و بودجه های کلان است بلکه نشان دهنده ناتوانی مسوولان در مدیریت بهینه آبهای منطقه نیز هست. متاسفانه مسوولان به جای اینکه برای استفاده بهینه از آبهای موجود به روش های علمی برنامه ریزی کنند و با بالا بردن راندمان آبیاری کشاورزی، اصلاح الگوی کشت، مدیریت بهینه آبهای سطحی و زیر زمینی، جلوگیری از هدر رفتن سالانه دو میلیارد مترمکعب آب در بخش کشاورزی و صرفه جویی در مصارف صنعتی و شهری مشکل را در حداقل زمان و با حداقل بودجه حل کنند، از طرحهای انتقال آب از سایر حوزه ها دیگر با بودجه های کمرشکنی حمایت می کنند که حتی درصورت موفقیت حداکثر معادل همانقدر آبی که امروزه در بخش کشاورزی هدر می رود به دریاچه انتقال خواهد داد (یعنی حدود دو میلیارد مترمکعب). عکسی ماهواره‌ای از دریاچه ارومیه انتقال آب از ارس یا دریای خزر امری غیر منطقی و غیر ضروری است وی ادامه داد: وارد بحث اثرات مخرب انتقال آب بین حوزه‌یی و صدمه شدیدی که اکوسیستم منبع تامین آب متحمل خواهد شد، نمی شوم که البته درجای خود بسیار اهمیت دارد؛ بنابراین برنامه انتقال آب از ارس یا دریای خزر آنهم در این شرایط سخت و در ابتدای فعالیت دولت دکتر روحانی امری غیر منطقی و غیر ضروری است که باید از آن اجتناب شود. بهترین، عاقلانه ترین، علمی ترین و کم هزینه ترین روش برای تامین آب مورد نیاز دریاچه ارومیه مدیریت بهینه آبهای موجود در منطقه است. آرتمیا و اهمیت اقتصادی دریاچه ارومیه وی با اشاره به اهمیت اقتصادی آرتمیای دریاچه ارومیه اظهار کرد: آرتمیا یک محصول استراتژیک در صنعت پرورش میگو، ماهیان دریایی، ماهیان خاویاری و ماهیان زینتی است. در چند سال گذشته که تولید آرتمیا در دریاچه ارومیه متوقف شده نیاز صنعت آبزی پروری کشور به این محصول استراتژیک از آمریکا و چین به کشور تامین می شود. چرا استراتژیک؟ چون که اگر امروز به هر دلیلی واردات تخم (سیست) آرتمیا از خارج متوقف شود، پرورش و تولید میگو، ماهیان دریایی، ماهیان خاویاری و ماهیان زینتی در کشور تعطیل خواهد شد. آق ادامه داد: این مساله به معنای ورشکستگی و بیکار شدن ده‌ها هزار نفری است که در حال حاضر در این صنعت مشغول کار هستند؛ بنابراین بازگرداندن دریاچه ارومیه به شرایط قبل از بحران با هدف بهره برداری اقتصادی از آن از اهمیت بالایی برخوردار است. ارزش اقتصادی آرتمیایی که در سال‌های ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۶ در دریاچه ارومیه تولید می شد بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار می شد که متاسفانه علیرغم اصرار مکرر بنده در آن سال‌ها در بهره برداری از این ثروت عظیم غفلت شد ولی هنوز هم می توان با اجرای برنامه احیای فازبندی شده دریاچه ارومیه نه تنها با هدف زیست محیطی بلکه در قالب اهداف زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی برنامه ریزی کرد. در فاز اول طرح اخیر خود که به دبیرخانه دائمی شورای منطقه‌یی مدیریت حوضه آبخیز دریاچه ارومیه ارائه کردم احیای هشت هزار هکتار از ناحیه مرکزی جنوب دریاچه با ۵۰ میلیارد تومان بودجه را پیشنهاد کردم که می تواند از یک طرف بخشی از دریاچه ارومیه را به شکوفایی دوران قبل از شروع خشکسالی برگرداند و از طرف دیگر می توان با تولید سالانه بیش از ۱۰۰ تن سیست آرتمیا و صدها تن بیومس آرتمیا به ارزش ۵۰ میلیارد تومان به اقتصاد منطقه کمک کرد. بدین وسیله از یک طرف وابستگی صنعت آبزی پروری کشور به این محصول استراتژیک از بین خواهد رفت و از طرف دیگر ایران را به یکی از صادر کنندگان مطرح سیست آرتمیا در دنیا تبدیل خواهد کرد و بدین ترتیب بخشی از بودجه مورد نیاز برای فازهای بعدی طرح جامع احیای دریاچه ارومیه از محل درآمدهای فازهای قبلی تامین خواهد شد. مدیریت علمی احیای دریاچه ارومیه به دانشگاه ارومیه واگذار شود بنیانگذار پژوهشکده آرتمیا و آبزیان دانشگاه ارومیه در رابطه با ضرورت مدیریت علمی دریاچه ارومیه در گفت‌و‌گو با ایسنا افزود: با تشکر از رییس جمهور بابت توجه ویژه به موضوع دریاچه ارومیه و طرح موضوع در نخستین جلسه هیات دولت تدبیر و امید، تقاضا می کنم قبل از هرچیز مدیریت علمی احیای دریاچه ارومیه را به یک سازمان واحد ترجیحا دانشگاه ارومیه واگذار کنند تا از تکثر متولیان این امر کاسته شود سپس با برنامه ای که توسط متخصصان دانشگاهی با هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت کشور ارائه می شود برای احیای دریاچه ارومیه سرمایه گذاری شود. ماموریت ملی برای دانشگاه ارومیه دکتر آق اظهار کرد:دانشگاه ارومیه نزدیکترین واحد علمی دولتی بزرگ به دریاچه ارومیه است. درواقع فاصله خطی دریاچه ارومیه از دانشگاه ارومیه کمتر از ۱۵ کیلومتر است. بیش از ۴۰۰ نفر عضو هیات علمی با تخصص های مختلف در دانشگاه ارومیه فعالیت می کنند که تخصص حداقل ۱۰۰ نفر از آنان به نوعی با مسائل دریاچه ارومیه مرتبط است. متخصصان دانشگاه ارومیه و در راس آن پژوهشکده آرتمیا در ۱۸ سال گذشته تحقیقات فراوانی در ارتباط با دریاچه ارومیه انجام داده اند؛ لذا بیش از هر سازمان دیگر از شایستگی و توانایی علمی برای مطالعه مستمر و احیای دریاچه ارومیه برخوردار هستند. وی ادامه داد: دانشگاه ارومیه چندین کنفرانس ملی و بین المللی در خصوص دریاچه ارومیه و آرتمیای آن برگزار کرده و ارتباطات علمی گسترده ای با متخصصان نامی مرتبط در سراسر دنیا دارد؛ لذا از رییس جمهور و کارگروه احیای دریاچه ارومیه تقاضا می کنم این مسوولیت خطیر تحت عنوان مانیتورینگ و مطالعه مستمر دریاچه ارومیه و ارائه برنامه و راهکارهای علمی و عملی سریع برای رفع بحران دریاچه ارومیه به عنوان یک ماموریت ملی به دانشگاه ارومیه واگذار شود تا با استفاده از متخصصان بومی و مشاوره و همکاری متخصصان از سایر دانشگاه‌ها و مراکز علمی داخلی و خارجی برای احیای دریاچه ارومیه چاره اندیشی شود. آق در پایان سخنان خود گفت:به عنوان یک هیات علمی متخصص و متعهد و کسی که بخش مهمی از زندگیش را صرف تحقیق در ارتباط با دریاچه ارومیه کرده، امیدوارم فرصت این خدمت به بنده داده شود تا با استفاده از توانمندیها و تجربیات کسب شده به رسالت استانی، ملی و بین المللی خود برای شکوفایی مجدد دریاچه ارومیه و تبدیل آن به یک تالاب بین المللی بی نظیر با ارزشهای اقتصادی کلان عمل نمایم.

Wednesday, September 11, 2013

نجاتِ دریاچۀ ارومیه: کدام راهکار و برنامه؟

وضعیت دریاچه ارومیه هر روز بیش از پیش رو به‌وخامت می‌نهد، و این نگین فیروزه‌ای طبیعت ایران با سرنوشتی بسیار نگران‌کننده و خطرناک روبه‌رو می‌شود. در چندسال اخیر، و پس از آغاز روند خشک شدن دریاچه- که سدسازی‌های غیر کارشناسانه و مخرب سپاه پاسداران علت‌ آن است- تاکنون نهادهای مختلف جمهوری اسلامی عملی در راستای جلوگیری از نابودی دریاچه ارومیه هیچ اقدامی نکرده‌اند و گامی در این جهت برنداشته‌اند. انواع طرح‌های پرطمطراق از سوی دولت و دیگر دستگاه‌های ذی‌ربط ارایه گردیده است که همگی فقط و فقط جنبه تبلیغاتی و فریب‌کارانه داشته‌اند. اخیراً با آغاز فعالیت دولت جدید اعلام‌شد که کار گروهِ ویژه‌ای برای نجات دریاچه ارومیه تشکیل شده ‌است. خبرگزاری مهر، ۲۸ مردادماه، نیز گزارش ‌داده‌ بود که، حسن روحانی مقابله با خشک‌شدن دریاچه ارومیه را در اولویت‌های خود قرار داده ‌است. خبرگزاری مهر از قول روحانی نوشته ‌بود: ”من در سفرهای استانی‌ام به مردم ارومیه قول دادم که اگر رییس جمهور شدم در اولین جلسه هیات دولت مساله دریاچه ارومیه را پیگیری کنم و درجلسه دیروز (جلسه هیات وزیران) وزیر نیرو موظف شد یک کار گروهی را برای رسیدگی به این مساله تشکیل دهد و ظرف دو الی سه ماه گزارشی از روند کار به هیات دولت ارایه‌ کند.“ به فاصله اندک زمانی پس از آن، رسانه‌های همگانی گزارش ‌دادند که، سیاست‌های محیط‌ زیستی دولت یازدهم تدوین و در هفته‌های آینده به مورد اجرا گذاشته خواهد شد. روزنامه اعتماد، ۳۱ مردادماه، به دو سیاست اصلی و فوری محیط زیستی دولت حسن روحانی اشاره‌ کرد: خصوصی سازیِ منطقه‌های زیست محیطی به‌ویژه “جزیرۀ آشوراده“، و برنامه‌ریزی برای نجات دریاچه ارومیه[!]. اعتماد خاطرنشان ‌ساخت: ”دولت جدید بر سرکار آمده ‌است، دولت یازدهم، دولت تدبیر و امید، دولت اعتدال، هر اسمی که داشته ‌باشد، مهم این ‌است که حوزه محیط زیست هنوز متولی ندارد. سازمان محیط‌ زیست که رییسش معاون رییس جمهور محسوب می‌شود، هنوز بی‌سکاندار به‌حال خود رها شده‌ است. ... در غیاب او [رییس محیط زیست] اولین موضوع محیط زیستی در هیات دولت بررسی شد... خبر آمده ‌است جزیره آشوراده به بخش خصوصی واگذار می‌شود [دولت روحانی ازاین طرح حمایت می‌کند]، [یعنی] جزیره‌ای که قراراست دریک طرح ۳۰ ساله یا ۹۹ ساله به بخش خصوصی منتقل شود. ... مشاور عالی سازمان حفاظت از محیط زیست با تایید این خبر، شرکت طرف قرارداد با سازمان حفاظت محیط زیست را یک شرکت فرآورده‌های لبنی معرفی کرد... او گفت رسانه‌ها اجازه نمی‌دهند تا سازمان حفاظت محیط زیست تجربه موفق دیگر کشورها در همکاری بخش خصوصی را داشته ‌باشد.” لازم به‌‌یاد‌آوری است که، جزیره آشوراده واقع در دریای مازندران از مهم‌ترین منطقه‌های محیط زیستی ایران و منطقه آسیای میانه و قفقاز به‌شمار می‌رود و محل زندگی و پناهگاه حیات وحش نظیر آهو، گوزن و انواع پرندگان کمیاب است. دولت روحانی درحالی از طرح واگذاری جزیره آشوراده حمایت می‌کند که تمامی کارشناسان و مدافعان محیط زیست ایران با آن به‌صورت قاطع مخالفت کرده‌اند. حال پرسش این‌است که، آیا با چنین راهکارها و برنامه‌هایی قرار است پی نجات دریاچه ارومیه برخاست؟ آسان‌ترین، علمی‌ترین، و به‌صرفه‌ترین راه نجات دریاچه ارومیه، پذیرش نظر کارشناسان ارشد محیط زیست ایران ازجمله دکتر اسماعیل کهرم است که شکستن سدهای غیراستاندارد برای ورود آب کافی به دریاچه و نیز برچیدن و تخریبِ راهِ میان‌گذر از وسط دریاچه را خواستارند. تخریب سدها به روش‌های علمی درچند کشور جهان ازجمله آمریکا با موفقیت انجام ‌شده است، و این طرح از حمایت محفل‌های علمی و دانشگاهی ایران و منطقه هم برخوردار است. باید توجه کرد که سدهای غیراستاندارد احداث‌شده به‌وسیله سپاه پاسداران اغلب خاکی و غیربتونی‌اند. قرارگاه خاتم‌الانبیاء سپاه پاسداران، وزارت نیرو در دولت احمدی نژاد، و بنیاد مستضعفان، از مخالفان طرح شکستن و برچیدن سدها بودند. کوتاه‌سخن: خصوصی سازی منطقه‌های زیست محیطی تنها یک نتیجه دربرخواهد داشت، و آن، نابودیِ محیط زیست کشور است. ازاین‌روی، این سیاست، به‌ویژه سیاستِ واگذاری جزیره آشوراده به بخش خصوصی، با مخالفت همه نیروهای مترقی و مدافعان محیط زیست روبه‌رو است!

Wednesday, August 28, 2013

ارومی گولو آغلیر، هارای چکیر! گؤزیاشینا باخان یوخ!!

دریاچه ارومیه سوراخ است! / کاهش 28 سانتی‌متری سطح آب دریاچه پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : دریاچه ارومیه همچنان بیمار رو به مرگی است که اتفاق خوبی برایش نمی افتد. حتی حالا که بارندگی ها بیشتر شده است،‌ اما سطح آب دریاچه بازهم پایین تر رفته است. به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین؛ هرچند دولت یازدهم در نخستین جلسه هیات دولت برای دریاچه ارومیه تصمیماتی گرفت، اما تا اجرایی شدن این تصمیمات باید همچنان خبرهایی درباره کمتر شدن آب دریاچه ارومیه بشنویم. امروز مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی به ایسنا گفته: با وجود این که آب‌های سطحی نسبت به سال گذشته یک درصد و نسبت به میانگین 34 سال گذشته هفت درصد افزایش داشته، شاهد کاهش 28 سانتی متری آب دریاچه ارومیه بوده‌ایم که در این رابطه، جهاد کشاورزی باید پاسخگو باشد. اما چرا آب دریاچه ارومیه پایین تر می رود؟ آنطور که پروفسور پرویز کردوانی، کویرشناس و استاد برجسته ایرانی جغرافیا می گوید دریاچه ارومیه را چاه ها نابود کرده اند. او دراین باره به خبرآنلاین گفت: سال‌ها پیش گفتند برای اینکه خودکفا بشویم برویم به سمت کشاورزی. چاه های عمیق و نیمه عمیق زدند. از سال ۱۳۴۲. تمام بحران های آبی مملکت ما را این چاه زدن باعث شد و همه چیز را خراب کرد. تمام مسایل و مشکلات ما از چاه است. قبلا یک قنات یک نسل طول می کشید تا به آب برسد. اما وقتی چاه عمیق و نیمه عمیق زدند به راحتی به آب رسیدند. از سال ۵۵ تا ۶۰ تعداد چاه ها دوبرابر شد. کردوانی گفت: در دهه ۶۰ آقای غفوری فرد وزیر نیرو بود رفت به عرض امام خمینی رساند که این اتفاق در مناطق مختلف ایران در حال رخ دادن است و آب غارت می شود. امام گفتند بیت المال است و باید کنترل شود. به وزارت جهاد هم اعلام کردند چاه نزند، چون آن موقع زیاد برای مردم چاه می زد. با اینکه پس از ان هم قانون گذاشتند برای ممنوعیت حفر چاه، اما همین طور بی رویه ادامه داشت. یکی از آن مناطق هم آذربایجان بود. غربی و شرقی. بخصوص شرقی. یواش یواش صنعت توسعه پیدا کرد و به همین دلیل مردم از روستاها به شهرها مهاجرت کردند. به عقیده او دریاچه قربانی توسعه بی رویه کشاورزی شده است: اگر به همین روند ادامه دهیم دیگر دریاچه احیا نمی شود. کردوانی همچنین گفت: وقتی گفتند سطح آب دریاچه ارومیه پایین آمده است، همه حواسشان به آب بود. ۱۵ سال است به فکر تامین آب هستند. اما وزارت نیرو آب ندارد بدهد. به این فکر نکردند که کشاورزی را توسعه می دهند. چاه هم زیاد می زنند. یک زمانی آبهای زیرزمینی به دریاچه راه داشتند و سطح آب را نگه می داشتند، اما حالا برعکس شده است،‌ آب از دریاچه به چاه ها می رود. آنقدر سطح آب زیر زمینی پایین رفته که عمق چاه ها به ۱۷۰ متر رسیده و آب همه چاه ها شور شده است. اما عمق دریاچه نهایتا ۹۰ متر است. منطقه آب شرب هم دیگر ندارد. چون کف دریاچه آبکش است. زیرش سوراخ شده. او گفت: وقتی می گوییم حوزه آبریز منظور آب های زیرزمینی هم هست. آب از دشت های اطراف از زیر زمین به سمت دریاچه هم می رفت. برای کشاورزی آب زیرزمینی دریاچه را گرفتند. چاه های ۸ دشت شمال و شرق دریاجه ارومیه مساله است. چاه بسیار عمیق زدند دشت مرند، تسوج، دشت شبستر، دشت اسکو، عجبشیر، آذرشهر، بناب و ملکان. الان چاه زیاد زدند برای کشاورزی. ۲۲ هزار تا چاه زدند در همین ۸ دشت. پس آب دریاچه کم شد و بسیار پایین رفت. حالا آب این چاه ها هم شور و تلخ شده است. انگار دریاچه سوراخ است. این چهره ماندگار محیط زیست در ادامه گفت: به همین دلیل من خوشحالم که به دریاچه ارومیه آب ندادند. چون آن آب هم شور می شد و بی استفاده. این دریاچه ارومیه خشک شده از هوا و زمین دارد منطقه را آلوده می کند. تا پیش از این باید وزارت نیرو و وزارت کشاورزی کنترل می کردند تا عمق چاه ها از کف دریاچه پایین تر نرود. نهایتا همطراز باید می شدند. این اتفاق اگر نمی افتاد، عمق دریاچه اینقدر پایین نمی رفت. با این حساب هرچی آب ببندیم به دریاچه آب پایین می رود و شور و تلخ می شود. به گفته کردوانی اگر فکری برای این چاه ها نکنند چند سال دیگر باید مردم این مناطق مهاجرت کنند: چون آب چاه هم ندارند و همه خشک می شود. در این سالها تمام راه‌های تامین آب را هم اجرا نکردند. برخی از انها هم قابل اجرا نیست. مثل آبیاری قطره‌ای که برای باغ های قدیمی اصلا جواب نمی دهد. send print

Sunday, August 18, 2013

Thursday, August 15, 2013

اورمی دریا سینین قوروماسینا چارا وار!؟

ساماندهی جاده میان گذر سریعترین راهکار نجات دریاچه / ارس دردی از دریاچه ارومیه دوا نمی کند ۲۳ مرداد ۱۳۹۲ اخبار معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست با بیان اینکه اگر مسئولان خطر ریزگردهای نمکی را جدی گرفته باشند باید هرچه سریعتر فکری برای ساماندهی آبراهه ها و جاده میان گذر دریاچه ارومیه کنند گفت: تمام آبی که از ارس قرار است به ارومیه منتقل شود ۲۷۰ میلیون متر مکعب است که دردی از این دریاچه دوا نمی کند. احمد علی کیخا در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان این مطلب افزود: در سالهای اول انقلاب میزان تولید محصولات کشاورزی در حوزه دریاچه ارومیه ۲٫۵ میلیون تن با نیاز آبی برابر ۱٫۵ میلیارد متر مکعب در سال بود این درحالی است که در حال حاضر در این حوزه ۱۰ میلیون تن محصول کشاورزی با تقاضای آبی معادل ۵ میلیارد متر مکعب در سال تولید می شود. به گفته وی، یعنی در واقع تقاضای آبی محصولات کشاورزی حوزه دریاچه ارومیه در ۳۰ سال اخیر ۳٫۵ میلیارد متر مکعب افزایش یافته و نیاز آبی دریاچه ارومیه برای جلوگیری از خشک شدن و در حقیقت حقابه مورد توافق با وزارت نیرو برای احیا این دریاچه سالانه معادل ۳٫۱ میلیارد متر مکعب است. کیخا اظهار داشت: این افزاش نیاز آبی محصولات کشاورزی دقیقاً از حقابه دریاچه ارومیه گرفته شده و در حالیکه مسئولان مدام از افزایش تولید محصولات کشاورزی دم می زنند هرگز از خود نپرسیده اند که این افزایش محصول به چه قیمتی به دست آمده است. به اعتقاد معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست خشک شدن و نابودی دریاچه ارومیه تنها یکی از هزینه هایی است که افزایش غیر اصولی محصولات کشاورزی این حوزه به بار آورده و اگر تبعات ناشی از این خشک شدن مانند هجوم ریزگرد های نمکی به تمام استانهای همجوار آذربایجان و حتی دیگر استانها در دراز مدت و اثری که این ریزگردها بر سلامت مردم می گذارند در نظرگرفته شود خواهیم دید افزایش محصولات کشاورزی این حوزه نه تنها اتفاق خوبی نبوده که یکی از پر هزینه ترین دستاورد های کشور است. وی تصریح کرد: اما در حال حاضر که تنها یک سوم از مساحت این دریاچه باقی مانده هنوز هم با اقداماتی می توان جلوی نابودی و خشک شدن کامل این دریاچه ارزشمند راگرفت که مهمترین و عملی ترین این راهکارها لایروبی مسیر ها و آبراهه های منتهی به مرکز دریاچه است چرا که به دلیل اینکه این راه آبراهه ها را رسوب گرفته همان اندک آبی که گاهاً به سمت دریاچه هدایت می شود هرگز به مرکز آن نمی رسد و اغلب تبخیر شده از بین می رود. به اعتقاد کیخا، ساماندهی جاده ای که در وسط بستر این دریاچه احداث شده و مانع ارتباط آب در طرفین این دریاچه می شود یکی دیگر از راهکار های عملیاتی است که هر چه سریعتر باید نسبت به آن تصمیم گیری شود. وی در پاسخ به اینکه منظور شما این است که برای نجات دریاچه ارومیه باید این جاده تخریب شود افزود: از نظر زیست محیطی هر گونه دستکاری در بستر تالاب ها و دریاچه ها از قبیل جاده و اسکله مضر است اما تصمیم گیری برای این جاده به عهده ما نیست و مسئولان باید با در نظر گرفتن جوانب مختلف و تبعاتی که خشک شدن دریاچه دارد به هر حال تصمیم درستی برای ساماندهی این وضعیت بگیرند. معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست اظهار داشت: ازدیگر راهکارهای کم هزینه و عملیاتی کاهش سطح زیر کشت محصولات کشاورزی، افزایش راندمان ابیاری این محصولات و تغییر الگوی کشت در این حوزه است که اگر سرنوشت دریاچه و مردم برای مسئولان مهم باشد و اگر خطر ریزگرد های نمکی را جدی گرفته باشند حتماً در دستور کار قرار خواهند داد. کیخا در پاسخ به اینکه اما مدیرکل محیط زیست آذربایجان بارورسازی ابرها را سریعترین راهکار برای نجات دریاچه ارومیه عنوان کرده اظهار داشت: بارور کردن ابر ها هم یک راه حل است اما بسیار پر هزینه. وی در پاسخ به اینکه مسئولان و نمایندگان ارومیه معتقدند آب ارس هرگز به دریاچه نمی رسد و آبی که از ارس به ارومیه منتقل می شود باز هم در بخش کشاورزی مصرف می شود گفت: به نظر من انتقال آب بین حوزه ای آخرین آلترناتیوی است که باید برای نجات دریاچه ارومیه در نظر گرفته شود زیرا ضمن اینکه بسیار زمان بر و پر هزینه است، مبداً را هم در دراز مدت با چالش مواجه می‌کند و تا عملیاتی شود دیگر چیزی از دریاچه باقی نمی ماند، گذشته از آن کل آبی که قرار است از ارس به ارومیه منتقل شود ۲۷۰ میلیون متر مکعب است که حتی اگر تمام ان هم به دریاچه برسد دردی از ان دوا نمی کند.

Tuesday, August 13, 2013

اورمنون ایشلینلری بیکاردیلار

دبیر خانه کارگر آذربایجان غربی هشدار داد: بیش از 70 درصد کارگاه‌های شهرک صنعتی ارومیه تعطیل و نیمه فعال هستند1392-05-22, 10:14 کد خبر: 96260 سرویس: کارگری چکیده:«هم اکنون بیش از۷۰ درصد ازواحد‌های تولیدی وصنعتی مستقر در فاز یک، دو وسه شهرک‌ صنعتی ارومیه دچار بحران هستند/ استمرار این وضعیت مشکلاتی را برای صاحبان صنایع و کارگران ایجاد کرده است». دبیر خانه کارگر آذربایجان غربی از تعطیلی گسترده واحد‌های صنعتی و تولیدی مستقر در شهرک صنعتی این استان خبر داد. «اسلام صادقی» با اعلام این مطلب به ایلنا گفت: واحدهای تولیدی- صنعتی تعطیل و نیمه تعطیل در فازهای یک، دو وسه شهرک صنعتی ارومیه قرار دارند. وی بابیان اینکه دلیل پیش آمدن این وضعیت افزایش مشکلات مالی، سوء مدیریت، تغییر ساختار و عدم فروش محصولات تولیدی است، افزود: هم اکنون بیش از ۷۰ درصد از واحد‌های تولیدی وصنعتی مستقر در شهرک‌ صنعتی ارومیه دچار بحران هستند. صادقی با ابراز نگرانی از وضعیت به وجود آمده، ادامه داد: مسئولان به مشکلات واحد‌های بحرانزده اهمیتی نمی‌دهند و این درحالی است که استمرار این وضعیت مشکلاتی را برای صاحبان صنایع و کارگران ایجاد کرده است. دبیر خانه کارگردر خاتمه سخنان خود با اشاره به معضل بیکاری استان آذربایجان غربی گفت: از مجموع بیکاران استان آذربایجان غربی فقط ۱۰ درصد از آنان به بیمه بیکاری معرفی می‌شوند و ارتباط مابقی کارگران با بازار کار پس از تسویه حساب بطور کامل قطع می‌شود. پایان پیام

Friday, August 2, 2013

انتقال آب ارس به اروميه، انتقاد هميشگي كارشناسان احداث جاده، درياچه را نابود كرده، نه سدسازي اعتماد|بحث نجات درياچه اروميه، يكي از مباحثي است كه در طول اين سال‌ها، سازمان محيط زيست كه متولي حفاظت از اين زيستگاه بوده با روش‌هاي مختلف و بعضا عجيب درصدد آن برآمده است، راه‌هايي كه در اكثر مواقع با مخالفت كارشناسان و زيرسوال بردن آنها مواجه شده است. زماني خبر رسيد كه قرار است درياچه را با بارورسازي ابرهاي منطقه آبدار كنند و زماني ديگر خبر از انتقال آب رود ارس به اين حوضه آبخيز رسيد. انتقال آب از حوضه‌يي به حوضه ديگر هميشه مورد نقد كارشناسان بوده و هست. انتقال آب خزر به دشت مركزي ايران هم مخالفان خود را همچنان دارد. استدلال اين كارشناسان بر اين است كه هر حوضه آبي مختصات خود را دارد و امكان انتقال آب ميان حوضه‌يي از راه‌هايي است كه بهتر است به آن پرداخته نشود. اما كارشناسي در اين ميان خبر از اين داده كه آنچه باعث خشكي درياچه اروميه شده است، احداث سد نبوده، احداث جاده‌يي به نام جاده كلانتري بوده است. بهروز دهزاد در اين خصوص به ايسنا گفته است: «درياچه اروميه از زماني دچار اين سرنوشت شد كه جاده‌يي را به صورت كاملا غيرعلمي و غيراصولي در وسط آن احداث كرده و با تخريب يك كوه و ريختن سنگ‌ها به داخل آب، درياچه را به دو نيم تقسيم كردند. اين كار باعث قطع جريان آب درياچه شد. در حالي كه جريان آب درياچه، حكم خون در بدن انسان را داشته و همان‌گونه كه خون باعث اكسيژن رساني به اعضاي مختلف بدن مي‌شود، با خنك‌تر كردن درياچه، موجب كاهش تبخير آب‌هاي آن مي‌شود.» استاد دانشگاه شهيد بهشتي با بيان اينكه براي نجات درياچه اروميه بايد پيش از هر كاري جاده را از ميان برداشت، افزود: «تاكنون مديراني كه براي حل مشكل درياچه اروميه انتخاب شده‌اند هيچ كدام سررشته‌يي از كار نداشته‌ و با اقدامات نامناسب خود هر روز وضع آن را از آنچه هست بدتر مي‌كنند.»اما در ميان طرح‌هاي گوناگون و رنگ و وارنگ نجات درياچه، بانك جهاني هم براي حل اين معضل زيست محيطي بودجه‌يي را درنظر گرفته بود و قرار بود طي يك پروژه انجام شود. بودجه‌يي كه در اين ميان نيست و نابود شده و خبري از آن نيست. دهزاد در اين خصوص گفت: «در اواخر دولت دهم پروژه‌يي با همكاري بانك جهاني براي نجات درياچه اروميه طراحي شد كه حتي يك صفحه كاغذ هم از وضعيت اجراي آن ارائه نشده است و در آخر هم اصلا معلوم نشد وام‌هاي هنگفتي كه از بانك جهاني گرفته شده و بايد بازگردانده شود كجا رفت. سازمان حفاظت محيط زيست نبايد پشت درهاي بسته براي محيط زيست كشور تصميم بگيرد، كارها بايد به صورت شفاف انجام گرفته و جامعه كارشناسي در جريان تصميم‌گيري‌ها قرار گيرند.»انتقال آب ارس به درياچه اروميه نيز از نگاه اين كارشناس اكولوژي آب‌هاي داخلي بي‌فايده و بدون مطالعه ابعاد تخريب اعلام شد. وي اين طرح را مانند ديگر طرح‌هايي كه براي درياچه اروميه به اجرا درآمده، كاملا احساسي و عجولانه دانست و گفت: «رود ارس اكولوژي مخصوص به خود را داشته و متعلق به منطقه ديگري است و با وجود مبالغ بسياري كه در اين طرح هزينه شده، تنها شاهد نابودي رودخانه ارس خواهيم بود. آبي كه منتقل مي‌شود اصلا به درياچه نمي‌رسد و روستاييان در ميان راه آن را برداشت مي‌كنند. زيرا انتقال آب تابع اصول و قوانيني است كه هيچ كدام از آنها در اين طرح در نظر گرفته نشده است.»وي تصريح كرد: «متاسفانه سال‌هاست كه جامعه كارشناسي كشور حوصله بررسي آمارها و تحقيقات انجام شده را ندارند و هميشه راحت‌ترين راه را براي حل مسائل و مشكلات ارائه مي‌دهند. به عنوان مثال بسياري از كارشناسان سدها را عامل خشكي درياچه اروميه معرفي مي‌كنند در صورتي كه اين گونه نيست.»درياچه اروميه، درياچه‌يي با وسعت حدود 3درصد مساحت كل كشور، درحال خشك شدن نيست، ‌خشك شده است. عده‌يي مي‌گويند اين درياچه قابل بازگشت نيست و عده‌يي ديگر هنوز اميدوارند شايد اتفاقي بيفتد و اروميه دوباره زنده شود. شايد در آينده‌يي نه‌چندان دور تنها قصه‌يي از اروميه باقي مي‌ماند و فرزندان‌مان جز نامي از دومين درياچه شور دنيا به ياد نياورند.

Tuesday, July 30, 2013

تغییر کاربری، خوره ای که به جان باغ های آذربایجان غربی افتاده است

تغییر کاربری، خوره ای که به جان باغ های آذربایجان غربی افتاده است گرایش مرم آذربایجان غربی در سال های اخیر به خریدن باغ افزایش یافته به طوری که هر فردی که تا حدودی از وضع مالی مناسبی برخوردار می شود، به خرید باغ و ساختن یک خانه باغ برای گذراندن اوقات فراغت خود و خانواده اش رو می آورد. به گزارش اروم نیوز؛ استان با داشتن 2/6 درصد مساحت کشور، 5/6درصد کل تولیدات محصولات کشاورزی و باغی را دارد که این خود نشان دهنده ارزش بالای زمین های کشاورزی و باغات این منطقه است. هرچند صرف گذراندن اوقات فراغت در کنار باغ ها، امری پسندیده به شمار می رود، ولی تبدیل شدن آن به یک چشم و هم چشمی و یک رقابت برای ساختن خانه باغ، یک بدعت و ضربه اقتصادی است. از آنجایی که کشاورزی و باغداری یکی از مشاغل سخت است و همه مردم جامعه توانایی و تخصص باغداری را ندارند، خرید باغ توسط مردمی که معمولا شهرنشین هستند و برای گذراندن اوقات فراغت اقدام یه خرید باغ کرده اند، کاهش تولید و کیفیت محصولات کشاورزی و باغی را دنبال دارد. "لورنس انویه تکیه" دکترای اقتصاد کشاورزی می گوید: تبدیل باغ و زمین های زراعی به قطعه های کوچک موجب افزایش هزینه تولید و در نهایت کاهش رغبت کشاورزان و باغداران به فعالیت های کشاورزی می شود. وی ادامه داد: این امر همچنین در حال حاضر افزایش قیمت زمین و باغ را به دنبال داشته و بیشتر خریداران نیز به دنبال تغییر کاربری در باغ ها هستند. این کارشناس اقتصاد کشاورزی تشریح کرد: افرادی که باغ های کوچک خریداری می کنند عملا به دنبال فعالیت کشاورزی نیستند و فقط به منظور تغییر کاربری و استفاده تفریحی و لوکس اقدام به خرید باغ می کند. وی اضافه کرد: اقتصاد منطقه آذربایجان غربی یک اقتصاد مبتنی بر کشاورزی است و فروش باغات به صورت قطعه های کوچک ضررهای جبران ناپذیری به اقتصاد استان وارد می کند. انویه تکیه باغداری در قطعات کوچک را یکی از عوامل روند کند مکانیزه کردن کشاورزی عنوان کرد و گفت: این مساله موجب می شود تا برای باغداران مقرون به صرفه نباشد که برای یک قطعه کوچک باغ اقدام به سرمایه گذاری و حفر چاه یا سیستم آبیاری قطره ای کند. این کارشناس اقتصاد کشاورزی ادامه داد: هرچند قوانین بهتری در رابطه با جلوگیری از تغییر کاربری در زمین های کشاورزی تنظیم شده ولی برخی افراد می توانند برخی از مجوزها را نیز بگیرند. وی تاکید کرد: بسیاری از این خریداران باغ توانسته اند امتیازات اب و برق را نیز اخذ کنند. انویه تکیه تصریح کرد: به طور مثال در مسیر جاده ارومیه مهاباد در کنار کارخانه هاو سردخانه هایی که وجود دارد، چند خانه مسکونی نیز ساخته شده که زمین آن ها قبلا باغ و زمین کشاورزی بوده است. این کارشناس اقتصاد کشاورزی با اشاره به اینکه خریداران این باغ ها سود کلانی از تغییر کاربری در آن ها به دست می آورند، گفت: یکپارچه سازی باغ ها و قطعات کوچک باید در دستور کار دولت باشد. وی خاطر نشان کرد: تفکیک باغ ها و زمین های کشاورزی به قطعات کمتر از حد نصاب تعیین شده در قانون ممنوع بوده و سازمان ثبت اسناد املاک باید ازخدمات ثبتی از قبیل صدور سند مالکیت تفکیکی خودداری کند. "سعید پور اسد" یکی از باغدران ارومیه ای نیز می گوید: پدرم حدود 3هکتار باغ داشت که پس از فوتش این زمینها بین من، برادران و خواهرانم تقسیم شد ومن امروز حدود نیم هکتار باغ دارم. وی ادامه داد: درآمد باغ کم است و من قصد دارم تا آن را به فروش بگذارم. "درستی"که به تازگی یک باغ در اطراف ارومیه خریداری کرده است، نیز گفت: من به تازگی بازنشست شده ام و 2 فرزندم نیز در خارج از کشور زندگی می کنند. وی افزود: من برای گذراندن اوقات فراغت و تنهایی ام این باغ را خریداری کردم ولی هیچ آشنایی با کار کشاورزی و باغداری ندارم. علی مختاری رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی نیز در گفت و گویی گفت: امسال جلوگیری از تغییر کاربری‌های غیرمجاز باغات و زمین‌های کشاورزی با سرعت بیشتری انجام می شود. مختاری اضافه کرد: سال گذشته سازمان جهاد کشاورزی به یک ادبیات واحد استانی رسید تا برنامه‌های بخش کشاورزی را با سرعت بیشتری انجام گیرد. وی ادامه داد: بزرگترین خطر برای مدیریت جهاد کشاورزی اشتباه عمل کردن در زمینه تغییر کاربری و یا اعطای مجوز است. رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی تشریح کرد: متاسفانه در شهرستان ارومیه یک فرهنگ غلط رایج شده و آن اینکه خانواده‌ها از باغ به عنوان یک مکان تفریحی و نه تولیدی بهره می‌برند. مختاری با اشاره به اینکه باید این فرهنگ در میان خانواده‌ها برچیده شود، گفت: زمین‌های کشاورزی باید در راستای افزایش تولید محصولات به کار گرفته شوند و استفاده از آن برای مصارف اجتماعی تفریحی در اولویت‌های بعدی باشد. وی افزایش و رونق گرفتن شغل‌های کاذب مانند دلالی باغ و خانه باغ را از تبعات این فرهنگ عنوان کرد. رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی خاطرنشان کرد: امسال شاهد قلع و قمع سودجویان و زمین خواران و همچنین تغییر کاربری‌های غیرمجاز در زمینه باغات و زمین‌های کشاورزی خواهیم بود. کوچک شدن اراضی کشاورزی پیامد منفی اقتصادی و سیاسی زیادی به دنبال دارد که از جمله آنها نبود امکان مدیریت و برنامه ریزی درست برای کاهش مصرف آب و انرژی و استفاده بهینه ازخاک، نیروی انسانی و ماشین آلات است که ندر نهایت منجر به افزایش هزینه تولید و جلوگیری از تولید محصول با کیفیت مطلوب و استاندارد می شود. گرچه معضل خرد شدن اراضی کشاورزی در طی 40 سال گذشته دغدغه مسئولین بخش کشاورزی کشور بوده و طی این مدت قوانین زیادی تنظیم و تصویب گردیده، ولی تا کنون به نتیجه مطلوب نرسیده است. منبع: ایسنا

هر حیوانی این پیرمرد را نیش بزند، می‌میرد کد خبر: ۳۳۴۳۳۸ تاریخ انتشار: ۰۳ مرداد ۱۳۹۲ - ۲۲:۴۱ هر حیوانی که پیرمرد روستای بالانیج ارومیـه را نیش بزند، بعد از چند ثانیه از پای می‌افتد و زود می‌میرد. سایت ندای ارومیه نوشت: در روستای بالانیج ارومیــه آدرس پیرمرد 92 ساله گزارشمان را از هر کسی که می پرسیدیم لبخند برای لبانش جاری می شد و خانه حسن آقا را نشانمان می داد. در این حوالی کمتر کسی پیدا می شود که نام حسن زَهَر معروف را نشنیده باشد، شاید به القاب و عناوینی متفاوت. مار که به مار بزند، شاه مار می شود و حسن آقای گزارش ما،شاه مار مردم این منطقه است. مردم روستا در مورد حسن، که 37 سالی می شود رفیق و همنشین پیک نیک است، می گویند: هر حیوانی که حسن زَهَر را نیش بزند یا گاز بگیرد چند ثانیه بعد دراز به دراز می افتند و زود میمیرد! تا کنون حدود 16 مار و چندین عقرب خطرناک در اثر گزش حسن آقا کشته شده اند نه آنکه حسن آقا بخواهد مارها و عقرب ها را بکشد،بلکه خطرناک ترین موجودات گزنده با نیش زدن حسن سریعا از پا درآمده اند. همسایه حسن در خصوص این شاخصه عجیب و غرب می گوید: همه اهالی روستا میدانند که دلیل اصلی این اتفاق استفاده بیش از حد حسن آقا از مواد مخدر است و سم بدن حسن به حدی رسیده است که هر موجودی بخواهد او را گاز بگیرد سریعا از پا در می آید.البته این اتفاق برای اهالی روستا خیلی هم بد نشده است.هر کجای روستا که مار دیده میشود سریعا «حسن زهر» را صدا میزنند و وی در مقابل دریافت مبلغی مار را گرفته و یا به روش خودش می کشد! سم بدن حسن به حدی رسیده است که هر موجودی بخواهد او را گاز بگیرد سریعا از پا در می آید.البته این اتفاق برای اهالی روستا خیلی هم بد نشده است. هر کجای روستا که مار دیده میشود سریعا حسن زهر را صدا میزنند و وی در مقابل دریافت مبلغی مار را گرفته و یا به روش خودش می کشد. شاه مار منطقه بالانیج در گفت و گو با ندای ارومیـــه از وضعیت پیش آمده اظهار ناراحتی کرده و می گوید: اینکه من با وجود این همه گزش و نیش سالم می مانم و در مقابل، حیوان متهاجم را می کشم، نشان از آن است که من به آخر خط رسیده ام. یعنی اینکه حسن، بدان این همه سال با بدنت چه کرده ای، حتی پشه ها و زنبور ها هم پس از گزش من میمیرند. مردم وقتی مرا میبینند میخندند و با انگشت نشانم می دهند. وی در پاسخ به سئوالی، مبنی بر اینکه این نیش ها هیچ دردی برایت ندارد؟ اظهار داشت: چرا یادم هست سال 70 یک مار بسیار بزرگ نیشم زد که چند روزی نمیتوانستم راه بروم و تب شدید کردم، اما آن مار هر چقدر هم که بزرگ و سمی بود، من از آن افعی تر بودم و آن را هم از پا در آوردم. نیش عقرب ها و زنبور ها دیگر برایم درد هم ندارد اما وقتی که مار نیشم میزند،در محل گزش احساس سوزش می کنم. بنابر این گزارش، مصرف مواد مخدر با بدن انسان کاری می کند که نه تنها سموم وارده از موجودات دیگر به سلامت بدن انسان کارساز نمی باشد بلکه سموم وارده از بدن وی به بدن حیوان، آن ها را از پای در می آورد.

Wednesday, July 17, 2013

خشک شدن دریاچه "ارومیه " و مرگ زیست محیطی آنرا دریابیم

اگر امروز دیداری از دریاچه ارومیه داشته باشید. فروغ چشمه حیات ایران درسکوت و غربت غمناکی دارد دیده بر جهان فرو می بندد. دریاچه زیبای " چی چست" در آبی زلال خود مرگ خاموشی را به انتظار نشسته است.و چون مادردلسوزی در حال اغماء از بی توجهی فرزندان آزمند خود تاب حیات از دست داده وغم فردای، کودکان ایران آینده ، را درنهان سینه با خود دارد به گور می برد.

آیا به راستی باید باور کرد که دریاچه ارومیه دارد نفس های آخر را می کشد؟ بر ماست که لحظه ای به خود آئیم و حداقل در شناخت این مادر مهربان تلاشی بکنیم و برای بقای او تقلائی نجات بخش انجام دهیم.

شناسنامه دریاچه

دریاچه ارومیه بزرگترین آبگیر آسیای غربی است . قدمت و پیدایش آن به دوران دوم زمین شناسی باز می گردد. گودالی است که بر اثر چین خوردگی زمین در شمال غربی فلات ایران به وجود آمده است. عمر دریاچه را حدود 35 تا 40 هزار سال تخمین می زنند.

سومریان آن را " اور" آشوریان آن را "ریما" و در کتاب اوستا به نام "چی چست" از آن یاد شده است.

این دریاچه یکی از مهم ترین و ارزشمند ترین زیست بوم های آبی ایران و بزرگترین دریاچه داخلی کشور و دومین دریاچه شور جهان می باشد.عمده آب این دریاچه از 14 رودخانه فصلی و دائمی که از سلسله کوه های زاگرس جاری می شوند تامین می شود.

به دلیل داشتن ارزشهای اکولوژیک منحصر به فرد در سال 1346 بر اساس مصوبه شماره 1 شورای عالی حفاظت از محیط زیست کشور به عنوان منطقه حفاظت شده ، و بر اساس مصوبه شماره 63 همان شورا در سال 1354 به عنوان پارک ملی از منابع مهم طبیعی کشور می باشد. همچنین در همان سال 1354 به عنوان یکی از تالاب های مهم بین المللی در کنوانسیون رامسر ثبت و از طرف سازمان جهانی یونسکو از مهم ترین مناطق حیات طبیعی به حساب آمده و به عنوان محل زندگی پرندگان کمیاب انتخاب و شناخته شده است.

به عنوان بزرگترین پهنه آبی در شمال غرب ایران در تلطیف اب و هوا ، تامین رطوبت لازم برای رشد گیاهان، و ایجاد تعادل و گردش آبهای زیر زمینی در منطقه ای بسیار وسیع نقش حیاتی دارد.

سطح دریاچه در پایین ترین نقطه 1225 متر ودر بلندترین نقطه آن 1600 متر از سطح دریای آزاد ارتفاع دارد. طول دریاچه 135 تا 140 کیلومتر می باشد و عرض آن در پهن ترین قسمت 58 کیلومتر و در کمترین عرض در قسمت شمال غربی 15 کیلومتر می باشد.

حجم آب دریاچه بالغ بر31 ملیارد متر مکعب تخمین زده می شود که در مساحتی به وسعت 5822 کیلومترمربع محصور می باشد. میانگین عمق دریاچه 16 متر می باشد که با سرعت در حال کاسته شدن ازسطح ان رو به خشکی می رود. حجم نمک و املاح محلول دراب دریاچه و با محاسبه رسوب بجا مانده املاح نمکی درکاسه سطح کف ان به حدود تقریبی 10 میلیارد متر مکعب یکی از بزرگترین معادن املاح جهان به شمار می آید.

حیات موجودات زنده، در محدوده اکولوژیکی دریاچه تا کنون بیش از 665 گونه گیاهی ، 27 گونه پستان دار ، 212 نوع پرنده، 41 گونه خزنده، 7 نوع از دوزیستیان، 26 نوع ماهی ، شناسایی شده است که با بحران زیستی رو به انقراض می روند. چرخه حیات ازطریق دو نوع اکوسیستم آبی و خشکی امکان ومحیط زیست مناسبی را فراهم کرده است. وجود 102 جزیره کوچک و بزرگ از امکانات ویژه اکوسیستم خشکی دریاچه به حساب می اید که در احاطه اکوسیستم ابی دریاچه شامل اب شور دریاچه و باتلاق ها و حاشیه ها عمل می کند.

جزیره کبودان با وسعت 3175 هکتاربا داشتن یک چشمه آب شیرین پالایش شده طبیعی تدارک آب اشامیدنی برای 800 راس قوچ و میش وحشی، که ساکنین انجا هستند را فراهم می کند. این ویژگی را در جزیره کبودان از زیبایی های شگفت انگیز محیط زیست و طبیعت می توان برشمرد.

جزیره مهم دیگری " اشک" می باشد که با وسعت 2115 هکتار با داشتن چشمه آب شیرین محل زیست 200 راس گوزن زرد ایرانی است. که از نادرترین گوزن های زیبای جهان به شمار می آیند. این جزیره زیبا بستر بسیار مناسبی برای پذیرایی از پرندگان مهاجر و فلامینگو محسوب می شود که به دور ازدسترس پستانداران وحشی آغوش خود را برای دوران تخم گذاری وحفاظت به طور طبیعی به روی آنها گشوده است.

در داخل آب شور دریاچه نوعی میگوی منحصر به فرد زیست می کند که " آرتمیا" نامیده می شود و با 12 گونه متفاوت از جلبک ها که در کناره ها می رویند از منابع غذایی عمده پرندگان محسوب می شود. با شناسائی " ارتمیا" در سال 1899و به علت استثائی بودن ان در جهان انرا "ارومیانا " نامگذاری کرده اند. کشف این میگوی بسیار مرغوب منجر به دست اندازی انسان و صید بی رویه ان، شرایط انقراض این گونه منحصر به فرد را به دنبال داشت . بهره برداری از "آرتمیا" و خواص ان در صنایع غذایی، داروسازی، پزشکی، و حتی در رشته های دیگر صنعتی مانند نساجی و تصفیه مواد نفتی و هسته ای در انهدام این منبع طبیعی موثر بوده است. در حال حاضر ادامه زندگی این موجود حیاتی ارزشمند از شرایط دشوار به شرایط غیرممکن رسیده است. طبق گزارش رسانه های مدافع محیط زیست حجم صید این میگو بالغ بر 400 هزار تن در مدت بسیار کوتاه دهه هفتاد از عوامل دخالت انسان در تخریب محیط زیست به شمار می اید . در امد حاصل از فروش این میگو را تا سال 1377 معادل 10 میلیارد دلار تخمین می زنند. بهره برداری بی رویه و خسارت حاصل از آزمندی دشمنان سود پرست محیط زیست البته غیر قابل جبران و محاسبه بوده و می تواند زندگی میلیونها انسان را در نسل های متوالی تباه و ویران سازد.

دریاچه را دریابیم

با آشکار شدن علائم بحران در حیاط دریاچه ارومیه و سرعت گرفتن کاهش سطح آب دریاچه و کم شدن دائمی از عمق آن و تاثیراتی که خشک شدن دریاچه می تواند بر منطقه و زندگی مردم ساکن داشته باشد .مردم ایران و به خصوص ملت های ساکن آذربایجان علیرغم بی توجهی دولت جمهوری اسلامی تا حد عناد ورزی و دشمنی با منافع مردم ، خود به فکر چاره اندیشی افتاده ودر ادامه اعتراض ها و اقدامات هشداردهنده به حکومت به علل خشک شدن دریاچه به عنوان یک فاجعه بزرگ زیست محیطی توجه پیدا کرده اند. در کنار این مطالبه ملی گسترده . کارشناسان محیط زیست و فعالین مدافع محیط زیست هم به تلاش های خود درجهت روشنگری و آگاهی بخشی و جلوگیری از بروز این فاجعه ملی شدت بخشیده اند. کارشناسان محیط زیست علل و عوامل خشک شدن دریاچه را به اقدامات امتناع شده و یا صورت گرفته، که موجب تخریب محیط زیست دریاچه شده است را به دلایل زیر مربوط می دانند

الف- سد سازی های بی رویه و جلوگیری از تامین اب مورد نیاز دریاچه

ب - ساختن پل و جاده میان گذر در عرض دریاچه و تقسیم دریاچه به دو قسمت مجزا

ج - مدیریت نادرست کشاورزی در بهره وری از اب سدها و حفر چاه های عمیق بی رویه

د - الوده کردن دریاچه با جاری کردن پسابها و الاینده های صنعتی و شهری

ر- عدم تامین بودجه های مراقبت از محیط زیست دریاچه ، علیرغم داشتن درامدهای کلان از بهره برداری مواد کانی و صید میگو

دریاچه ارومیه را می توان یکی از قربانیان اصلی سدسازی های بی رویه در دوران سازندگی به شمار آورد. رویای ذهنی حاکمان کشور برای توسعه صنعتی وکشاورزی آزمندان و وابستگان حکومت را بر آن داشت که دانسته و یا ندانسته رگها و شریانهای حیاتی دریاچه را قطع کنند . وبا بستن سدها به روی رودخانه ها و ابریز های طبیعی که به دریاچه می ریختند .عمر دریاچه را کوتاه کرده و او را از منشاء حیات محروم سازند.

احداث 88 سد بزرگ و کوچک بر روی 14 رودخانه فصلی و دائمی در طول کمتر از دو دهه را می توان از مهم ترین عوامل تهدید کننده حیات دریاچه برشمرد. سهم آب ورودی به دریاچه از رودخانه های آذربایجان غربی 85 % و از رودخانه های آذربایجان شرقی 15% بوده است که اکنون پشت سدها به عنوان ذخایر ابی برای کشاورزی و دیگر مصارف شهری و روستایی متوقف شده و دریاچه از ان محروم شده است. چنانچه با مدیریت کارآمد 25% آب ذخیره پشت سدها به طرف دریاچه آزاد شود . دریاچه دوباره جان تازه گرفته و به حیات سودمند خود ادامه خواهد داد.

اهمیت این شریانهای حیاتی دریاچه زمانی دو چندان می شود که از خبر نهادهای مرتبط با تغییرات اب و هوایی کشور و میزان نزولات و بارندگی های طبیعی با خبر شویم. متوسط بارندگی حاشیه ای دریاچه ارومیه در 25 سال اخیر از 400 میلی لیتر در سال به 300 میلی لیتر کاهش داشته است. که در چند سال اخیر حتی تا 250 میلی متر سقوط کرده است . این چرخه مرگ بار با گذر از خط بحران حیاتی با سرعت شتابنده ای به سمت خشک شدن تصاعدی دریاچه پیش می رود. زیست پر آب و سالم دریاچه خود باعث فراوانی بارش ها و تلطیف محیط زیست منطقه وسیعی می شود . وجود پوشش گیاهی منطقه از گریز بخار اب از اسمان منطقه پیشگیری می کند. و موجب کاهش دما و فروانی نزولات و بارش های مجدد می شود . بحران گریز ابرها از اسمان منطقه و پراکندگی انها نیز موجب بالا رفتن دما و سریع تر شدن فرایند خشکسالی و کم ابی می شود.و این چرخه مرگ بار هر دم پر شتاب ترادامه می یابد.

ساختن پل و جاده میان گذر و تقسیم دریاچه به دو قسمت را از غیرعقلانی ترین پروژه های عمرانی دولت می توان به حساب آورد.که یکی از عوامل مهم تخریب محیط زیست دریاچه می باشد.

ایده برقراری ارتباط میان ارومیه و تبریز از روی دریاچه نخستین بار در سال 1324 از طرف آزمندان و حاکمان به عنوان طرح توسعه مطرح شد. اما هیچ اقدام عملی برای اجرای آن صورت نگرفت. بعد از وقوع انقلاب و شتابزدگی مسئولین تازه به قدرت رسیده، بدون کارشناسی و تحقیق جامع به دستور موسی کلانتری مدیرکل راه و ترابری استان آذربایجان غربی در سال 1358 احداث پل و جاده میان گذر صورت اجرایی به خود گرفت. عملیات خاکریزی در عرض دریاچه اغاز و از سمت ارومیه 11 کیلومتر و از سمت تبریز 3 کیلومتر سنگهای ارزشمند و گرانبهای معادن سنگ کوه " زمبیل" را با عرض 7 متر وبا ارتفاع 20 متر به درون دریاچه ریختند. و با رویای توسعه سریع و به گمان صرفه جویی اقتصادی دریاچه را به دونیم تقسیم کردند. یادآوری این نکته ضروری است که در همان زمان پیشنهاد یک شرکت ژاپنی برای خرید سنگهای کوه " زمبیل" و احداث یک پل پیشرفته به ازای قیمت سنگها نادیده گرفته شد.

تقسیم دریاچه به دو قسمت باعث بهم خوردن اکوسیستم دریاچه و کاهش گردش آب درونی دریاچه شده است. ساکن شدن آب در دو طرف دیواره جاده میان گذر سرعت تبخیر آب را افزایش داده و با بالا رفتن ضریب نمک محلول در آب مبادله تنظیم اکسیژن محدود تر شده و افزایش دمای محیط را تصاعدی می کند. و دریاچه را به سرنوشت مردابی در آفتاب مبتلا کرده و خشک شدن دریاچه راتسریع می کند. عناد ورزی و بی توجهی مسئولین و پیمان کاران به توصیه های کارشناسان محیط زیست در هنگام احداث پل و جاده میان گذر تعجب آور وغیر قابل باور است. سوء استفاده از باورهای مذهبی مردم و مقدس جلوه دادن طرح تخریب با برگزاری نماز جمعه در محل به زعامت " ملاحسنی" امام جمعه ارومیه هنگام عملیات سنگریزی با ریختن سنگ توسط نمازگزاران داخل دریاچه نمونه آشکاری از جهالت و آزمندی دست اندر کاران را نشان می دهد.

در مخالفت با اجرای طرح، دکتر اسماعیل کهرم استاد محیط زیست دانشگاه تهران می گوید . بارها و بارها با دلایل علمی به دولتمردان وقت و مجریان اعلام کردم که شما با ساختن این پل مسئولیت مرگ دریاچه را به عهده می گیرید ولی متاسفانه گوش شنوایی وجود نداشت.

مدیریت نادرست کشاورزی در بهره وری از آب سدها و حفر چاه های عمیق بی رویه

توسعه کشاورزی و صنعتی کردن شیوه تولید کشاورزی در ایران همواره از معضلات بسیار مهم کشور بوده است .منطقه آذربایجان یکی ازمناطق پر جمعیت واز مهمترین و حاصل خیزترین مناطق ایران به شمار میآید که با مردمانی سخت کوش همواره سهم بسیار بالائی از محصولات و تولیدات کشاورزی را به عهده داشته است .مدیریت و برنامه ریزی علمی در صنعتی کردن کشور بدون توجه به ویژگی ها و امتیازاتی که چه به لحاظ ویژگی های مردم شناسی، ساکنین آذربایجان از آن برخوردارند و چه به لحاظ اهمیت سوق الجیشی و اقلیم جغرافیائی ، امکان پذیر نیست . متاسفانه دولت های مرکزی همواره از درک اهمیت این مناطق عاجز بوده و هیچگاه نتوانسته اند با اتخاذ یک سیاست جامع علمی و لحاظ کردن حقوق برابر ملت های ساکن ایران اقدام به برنامه ریزی کنند. به دنبال درماندگی و بی خردی ، با تکیه به تصمیمات سرکوب گرانه واستفاده از طرح های بی بنیاد غیر علمی و موقت با ملل و اقوام برخورد کرده اند.طی 30 سال گذشته تقاضای موجود برای مصرف محصولات کشاورزی در سطح ایران و وجود بستر های بسیار مناسب اقتصادی در آذربایجان برای رفع این نیاز ها موجب شد که اهنگ رشدتولید کشاورزی در آذربایجان با شتاب بیشتری در دستور کار قرار گیرد . ودر فقدان سیاستگذاری از طرف یک دولت ملی و مردمی این اهنگ رشد ناموزون پیش رفت و تخریب محیط زیست منجمله خشک شدن و یا به عبارتی خشک کردن دریاچه ارومیه را به مردم سراسر ایران و به خصوص ساکنین اطراف دریاچه تحمیل کرد.

در ادامه مدیریت ناکارآمد و بی برنامه دو معضل اساسی در منطقه بروز کرده است . افزایش بی رویه جمعیت منطقه و مصرف منابع طبیعی خارج از توان منطقه . آگر چه تولیدات کشاورزی درآذربایجان طی بیست سال گذشته سه برابر شده است . ولی برای افزایش این تولید ، بدون استفاده از شیوه های مکانیزه علمی و صنعتی در تولید کشاورزی ده ها بار بیشتر از حد ظرفیت از منابع طبیعی منطقه بار کشیده شده است . در کنار احداث 88 سد غیر ضرور بر روی 14 رودخانه موجود منطقه هزاران چاه عمیق زده شده است که بخش مهمی از اب موجود در منطقه را که باییستی درکاسه دریاچه ارومیه ذخیره باشد. بی قاعده به مصرف تولید کشاورزی خرده دهقانی می رساند .جالب توجه است که اکنون بر اثر سوء مدیریت و هرج و مرج موجود زمین های کشاورزی در منطقه روی به خشکسالی گذارده و با اهنگ تصاعدی مهاجرت روستائیان رو به افزایش است. بدیهی است که آب موجود در منطقه که هزاران سال دریاچه را سالم نگه داشته است اگر مهندسی شود و متناسب با نیاز دریاچه و منطقه از ان بطور علمی و مکانیزه استفاده شود . حیات دوباره دریاچه قابل بازیافت می باشد.

آلوده کردن دریاچه با جاری کردن پسابها وآلاینده های صنعتی و شهری

گسترش شهر سازی و کارخانه های صنعتی در حاشیه دریاچه و هدایت پساب ها و ریختن فاضلاب های شهری به دریاچه عامل مهم دیگری است که جان دریاچه را در چنگال چرکین خود می فشارد.روزانه دوهزار و پانصد تن پساب شهری و صنعتی در دل دریاچه تخلیه می شود. حجم پساب آلوده به مواد شیمایی که از کارخانه های چرم سازی و کارگاه های صنعتی شهر مراغه به دریاچه ریخته می شود بالغ بر 20 متر مکعب در هر ثانیه است. مقادیری از سیانور از کارخانه طلای تکاب ، فاضلاب های واحد های مسکونی پایگاه هوایی تبریز، پساب کشتارگاه تبریز، و امثال اینها آلاینده های خطرناکی هستند که ازطریق زرینه رود و تلخ رود به دریاچه نشت می کنند. مرداب مرگ افرین حاصل از تجمع این آلاینده ها در بستر دریاچه نه تنها حیات موجودات زنده در ابها و خشکی ها و جزایر دریاچه را نابود می کند بلکه با به گردش درآمدن در چرخه تبخیرات موجب نزولات و بارانهای سمی شده ومنطقه بسیار وسیعی را که شامل مزارع کشاورزی می شود را نیز آلوده می کند و عامل بروز بیماریهای ناشناخته بیشتری می شود.

سوء مدیریت وعدم تامین بودجه های مراقبت از محیط زیست دریاچه

دریاچه ارومیه همچون موجودی زنده نیاز به مراقبت دائمی دارد . بدیهی است که مسئولیت مستقیم مراقبت و نگهداری و بازسازی و احیای سلامت دریاچه به عهده دولت و حکومت به عنوان نماینده ملت می باشد . رژیم ولایت فقیه و دولت های ناکارآمد بر گمارده آن نه تنها خود را نماینده و پاسخگوی مردم نمی دانند بلکه به عنوان صاحب اختیار خدادادی والهی همواره مردم را به سهل انگاری و ناشکر بودن مورد عتاب و خطاب و سرزنش و نکوهش قرار می دهند. متعاقب باورمندی حاکمان ایران به شان و مقام بالانشینی، شیوه حکومت و مراقبت انها از حقوق مردم و ملتها براساس سرکوب تنظیم می شود . پایمال شدن حقوق مردم و تباه شدن ثروت های ملی انها زندگی را بر انها دشوار کرده و انها را به اعتراض دائمی می کشاند. دولت و حکومت با دادن وعده های توخالی و دروغین و باد کردن رویاهای عوام فریبانه از خشم مردم خود را در امان نگه می دارد.

با آشکار شدن علائم خشکسالی و تغییراتی که در محیط زیست دریاچه نمایان شد. مردم آذربایجان تصویر روشن تری از فاجعه در حال وقوع پیدا کردند. خشکسالی دریاچه " یعنی " کویر شدن آذربایجان و به گردش درآمدن میلیونها تن نمک در هوا و بادهای خشکی که هر گیاهی را از ریشه می سوزاند و مهاجرت حداقل 13 میلیون نفر از اهالی را اجباری می کند. آگاهی از اینده ای چنین هولناک مردم را به تکاپو و تلاش و اعتراض واداشته است . تظاهرات گسترده شهریورماه که در سال 1390 در ارومیه و تبریز به وقوع پیوست. احیای سلامت دریاچه را به یک خواست ملی تبدیل کرده است. و اراده مردم برای مبارزه با خیانت دولت مردان و مسئولین جدی تر شده و همچنان ادامه دارد. پی آمد این مبارزات سرکوب شدید مردم توسط نیروهای نظامی و امنیتی وبازداشت بیش از 300 نفر از فعالین مدنی را به دنبال داشت که با اجرای حکم شلاق در ملاء عام و جریمه نقدی برای معترضین اعمال شد. احکام صادره در دی ماه 1390 شیوه برخورد حکومت را با امر مدیریت و مراقبت از دریاچه و محیط زیست نشان می دهد.

26 سال زندان برای 55 شهروند تبریز و 23 سال حبس برای 11 نفر فعال مدنی سرشناس در آذربایجان.

آقای احمدی نژاد رئیس جمهور کشور در بازدیدها و سفرهای استانی وعده 2600 میلیارد تومان تامین اعتبار برای احیای سلامت دریاچه را داده است که معترضین را ساکت کند .

وزارت نیرو طرح انتقال آب از رود ارس و دریای خزر را به عنوان پروژه های اجرایی در دستور مطالعه گذاشته است. عوام فریبانه بودن این وعده های توخالی و غیر عملی آنجا برملا می شود که بدانیم دریاچه ارومیه در ارتفاع هزار متر بالاتر از رود ارس قرار دارد.

مدیر عامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی هم طرح بارور سازی ابرهای آسمان آذربایجان را به عنوان راه نجات دریاچه پیشنهاد کرده و به دنبال تامین بودجه می باشد.

امام های جماعت در شهرهای آذربایجان هم با توطئه دانستن اعتراضات و تظاهرات به نمازگزاران گفته اند . اصلا آب شور دریاچه به چه درد مردم آذربایجان می خورد؟

نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم بدنبال این بیانات رسیدگی به طرح دو فوریتی " جلوگیری از خشک شدن دریاچه ارومیه " را غیر کارشناسی تشخیص داده و هزینه گذاری در این مسیر را نادرست دانسته و رسیدگی به چنین طرحی را با شتابزدگی غیر ضرور و از تصویب آن جلوگیری کرده اند.

رئیس کل دادگستری اذربایجان غربی اعتراض به وضعیت خشک شدن دریاچه را مغایر با احکام الهی دانسته و معترضان را به اعتراض بر علیه خدا و قران متهم کرده است.

با توجه به دشواریها و مشکلات موجود، چشم انداز اینده "چی چست" چه خواهد بود ؟ آیا دریاچه ارومیه این مادر دلسوز آذربایجان و چشم چراغ امید ایران خاموش خواهد شد . و نسل های اینده را سوگوار مرگ خویش خواهد کرد .با امید به این که تلاش خستگی ناپذیرمردم موثر واقع شده و از فاجعه در حال وقوع پیش گیری کند. آگاهی مردم ایران تنها پرتو امیدی است که از آن ناامید نباید شد.

منابع :

مجله اذربایجان ، ویزه نامه " خشک شدن دریاچه ارومیه "

رسانه ها ، آرشیو روزنامه شرق، آرشیو روزنامه اعتماد